යුක්‍රේන් උගුලේ හොඳම පරාජිතයා තෝරමු

හැමෝම පෝස්ට් දාන්න පටන් ගෙන නිසා මගෙනුත් එකක්.

මාස ගණනක් ඇදී යන රුසියානු-යුක්‍රේන් යුද්ධය ගැන මගේ අදහස. ලෝකෙ වෙන දේවල් ගැන තියා ඒ රටවල් කොහේ තියෙනවාද කියාවත් නොදන්නා එහෙත් මාධ්‍ය වලින් පමණක් ලෝකය දකින ඇතැම් බටහිර රටවල් වල අයට නම් බටහිර ලෝකයේ අධාර ඇතිව සාර්ථකව යුක්‍රේනය රුසියාව පරදවමින් සිටිනවා. ඒ ගැන විරුද්ධ අදහස් දරන අයගේ මතය නම් යුක්‍රේනය ඔවුන්ගේ පිරිමි ජනගහණයෙන් විශාල ප්‍රමාණයක් මේ යුද්ධය බිලිදී ඇති බවත් රුසියානු හමුදා ඇතිකර ඇති වට කිහිපයක ආරක්ෂක වලල්ල බිඳ දැමීමට හැකිවී නැති බවත්,  බිලියන සිය ගණන් බටහිර යුධ උපකරණ සහ ඇමෙරිකාවෙන් ගෙවන යුක්‍රේන් හමුදා පඩි සමඟවත් යුක්‍රේනයට මේ යුද්ධය දිනීමට කිසිම හැකියාවක් නැති බවත්ය.

මට පෙනෙන්නේත් මේ දෙවැනි මතය නිවැරදි බවයි. රුසියාවෙන් ණයට ගෑස් සහ නොයෙකුත් වරදාන ලබමින් සැපසේ ජීවත් වූ යුක්‍රේනය ඩොලර් බිලියන 5 ක වියදමින් ඇමෙරිකාව 2014 දී ඇතිකල මයිදාන් අරගලය සහ මයිදාන් ඝාතනය හරහා ඔවුන්ට හිතවත් එහෙත්  රුසියාවට විරුද්ධ පාලනයක් ඇතිකර දැන් එය තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ඇතිවන තත්ත්වයට ආසන්න වෙමින් තිබේ. 2019 ශ්‍රී ලංකාවේ සිදුවුනාක් මෙන් වෘත්තියෙන් කොමඩි නළුවෙකු ජනාධිපති කරගත් යුක්‍රේනය අද බොහෝ ලෙස විනාස වී ඇත්තේ ඇමෙරිකාවට ඇති බල තන්හාව නිසා බව සමහරුන්ගේ මතයයි. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේ දී මෙන් සතුරු රටක් විනාස කිරීමට එම රටට ඇති දුර අදට අදාල නොවේ. එකල තිබූ මිසයිල වල දුර සීමාව අනුව 1962 කියුබාවේ මිසයිල් ස්ථාන ගතකිරීමට සෝවියට් දේශය කල උත්සාහයට යම්කිසි හේතුවක් තිබුණ මුත්, වොර්සෝ සම්මුතිය බිඳ වැටී ඇති විටක සහ දුර විදින මිසයිල වල ගමන් කල හැකි දුර ඉතා විශාල ලෙස වැඩි වී ඇති කාලයක නේටෝට තව දුරටත් ව්‍යාප්ත කර රුසියානු අසැල්වැසි යුක්‍රේනයත් නේටෝවට ඈඳාගෙන්න උත්සාහ කලේ මොන කෙන්ගෙඩියට දැයි මට නම් ප්‍රෙහේලිකාවකි.

මේවන විට ඇමෙරිකාවෙන් පමණක් ඩොලර් බිලියන 190 ක් පමණ වටිනා මුදල් සහ යුධ උපකරණ ලබා ගැනීමට යුක්‍රේනය සමත් වී ඇත. ඉතා දූශිත දේශයක් ලෙස ප්‍රකට යුක්‍රේන පාලකයන්ට නම් මෙය හොඳ පල්ලමකි. එමෙන්ම ඇමෙරිකාවේ චන්ද වලට වැඩි පුරම වියදම් කරන යුධ උපකරණ නිශ්පාදනය කරන සමාගම් වලටත් මෙය ඉතාමත් වාසිදායි යුද්ධයකි. කැලෑවල ගුවන් තොටුපලවල්, වරායවල්, විශාල සම්මන්ත්‍රණ ශාලා, අඩි සීයේ පාරවල්, වැනි දේ දැක පුරුදු අපිට ඇමෙරිකානු ආරක්ෂාවට කිසිම වාසියක් නොවන මෙවන් ක්‍රියාදාමයකට ඇමෙරිකාව අවතීර්ණ වුනේ ඇයිදැයි සිතාගත හැක. 

එහෙත් ඇමෙරිකානු පාලකයන් ලංකාවේ අය මෙන් මෝඩ නැත. එහෙත් මා දකින ඔවුන්ගේ යටි අරමුණු ගැන එතරම් කථා වෙනවා මා අසා නැත. ඒ ගැන මෙහෙම හිතමු. මේ යුද්ධයේ ජයග්‍රාහකයා නොව පරාජිතයා කවුද කියා  හිතමු.   ඒ දැනට තම බිම් ප්‍රමාණයෙන් 27% පමණ නැති කරගෙන සිටින යුක්‍රේනය පමණක් නොවේ. මට හිතෙන්නේ ප්‍රධානම පරාජිතයා යුරෝපය බවයි. ඒ ගැන මගේ තර්කයේ පදනම් මෙයයි.

1991 සෝවියට් සමූහාණ්ඩුව බැඳ වැටුනු පසු ලෝකයේ එකම බලවතා වූවේ ඇමෙරිකාවයි. 1993 යුරෝපා සංගමය ඇතිකරගත් දා සිට එය හරහා නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ඇමෙරිකාවේ ආර්ථික බලවතා යන තත්ත්වයට හානි දායක වෙන දේවල් ඇතිවෙමින් තිබින. ලෝකයේ බොහෝ රටවල් ඩොලර් වලින් ගණුදෙනු කරන විට යුරෝපය තුල සහ ඔවුන් සමඟ ගනුදෙනු කරන රටවලට ඩොලර් එකට විකල්පයක් ලෙස යුරෝව හඳුන්වා දීම ඉන් එකකි. අද වනවිට ලෝකයේ ගනුදෙනු වලින් 37% ක් පමන යුරෝ වලින්   සිදුවේ.

අනික් කරුණ නම් භූගෝලීයව ආසන්නව ඇති රුසියාවේ බලශක්ති සැපයුම මත යුරෝපා සංගමයේ රටවල් යැපීමයි. ජර්මනිය ආදී රටවල ශීඝ්‍ර දියුණුවට රුසියාවෙන් අඩු මිලට ලැබෙන තෙල් සහ ගෑස් යම පමණකට දායක වන්නට ඇත. ගෑස් ඇමෙරිකාවෙන් ලබා ගන්නේ නම ප්‍රවාහණය ආදිය සමඟ යුරෝපයට වැඩි මුදලක් වියදම් කිරීමට සිදුවේ.

තම හිතවාදී යුක්‍රේන් රජය ඇමෙරිකාව මැදිහත්වී පෙරලාදැමීම නිසා  යුක්‍රේනය පාලනය කල ක්‍රිමියාව  2014 දී රුසියාව ඈඳා ගැනීම පදනම්ව ඇමෙරිකාව මූලිකව ඇතිකල ආර්ථික තහන්චි නිසා යුරෝපය රුසියාවෙන් ගෑස් මිලදී ගැනීම අඩුකලේය. 2022 යුක්‍රේන් යුද්ධයත් සමඟම ලෝකේ තෙල් මිලද ඉහල ගියේය.  ඒවායේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අද ජර්මනිය සහ යුරෝපයේ සමහර රටවල් ආර්ථික අවපාතයකට ලක්වෙමින් තිබේ.   

යුක්‍රේන් ප්‍රශ්ණය ඇති නොවී තව අවුරුදු 50 ක් පමණ ගියානම් ඇතිවන තත්ත්වය ගැන සිතා බලමු. රුසියාවේ තෙල් සහ ගෑස් මත යුරෝපය යැපෙයි. යුරෝපයට ඒවා අලෙවි කිරීම මත රුසියානු ආර්ථිකය යැපෙයි. එම  අන්තර් රඳා පැවැත්ම මත රුසියාව තවදුරටත් හතුරෙකු ලෙස යුරෝපීය රටවල් නොදකින තත්ත්වයක් ඇති වීමට ඉඩ තිබිනි. එසේ වූවානම් නේටෝ සංවිධානය කිසි වැඩකට නැති සංවිධානයක් බවට කෙමෙන් පත්වීමට ඉඩ තිබිණි. එසේ වූවා නම් ඇමෙරිකාව මත යුරෝපයේ යැපීම විශාල ලෙස අඩුවෙන්නට ඉඩ තිබිණි. මෙයට චීනයේ දියුණුවද එක් කල විට අති විශාල ණය කන්දකට යටවී ඇති ඇමෙරිකාව ආර්ථිකවද අනිකුත් ආකාර වලින්ද හුදකලා වීමට ඉඩ තිබිණි.

යුක්‍රේනයේ ඇමෙරිකාව ඇතිකල අර්බුධය නිසා එය දැන් වෙනස් වී ඇත. ෆින්ලන්තය සහ ස්වීඩනය නේටෝ සංවිධානයට බැඳිනි. යුරෝපය ඇමෙරිකාවෙන් බලශක්ති මිලදී ගනී. යුරෝපයේ සියළුම රටවල් පාහේ ආර්ථිකව ඇද වැටෙමින් පවතී. නේටෝව ශක්තිමත් විය. යුක්‍රේන යුද්ධයට අවශ්‍ය අවි ඇමෙරිකාව නිශ්පාදනය කරයි. එනම් ඉදිරි කාලයේදී යුරෝපය ඇමෙරිකාවෙන් යැපෙන රටවල් කීපයක් බවට තවදුරටත් පත්වනු ඇත. එම නිසා යුරෝපයේ පැවැත්මට ඇමෙරිකාවට අතිවැදගත්  සාධකයක් ලෙස තව බොහෝ කලක් පෙනී සිටීමට හැකිවනු ඇත.

එසේ නම් ඇමෙරිකාව යුක්‍රේනය හරහා ගැසූ ගැටයේ අහුවී පරාද වී ඇත්තේ රුසියාවවත් යුක්‍රේනයවත් නොව යුරෝපා සංගමයේ රටවල් බවට ඔබත් එකඟවෙනු ඇති. යුරෝපා සංගමයෙන් වෙන්වී සිටියත් ඇමෙරිකාවට හැමදාම දෙකපුන එක්සත් රාජධානියටත් වන්නේ ඒ ටිකමය. 

අද පවතින යුද්ධය සමහර විට තුන්වන ලෝක යුද්ධය බවට පත්වී න්‍යශ්ඨික අවි ප්‍රහාර වලින් විශාල මිනිසුන් ප්‍රමාණයක් මියයන තත්ත්වයකට පත්වනු ඇත. එසේ නැත්නම් සාම සාකච්චාවලින් යුද්ධය නැවතී යුක්‍රේනයෙන් කොටසක් රුසියාව යටතේ පාලනය වනු ඇත. මෙයින් දෙවැන්න වීමේ ඉඩකඩ වැඩිය. එයට හේතුව මම කියනා ඉලක්කය ලබා ගැනීමට ඇමෙරිකාව ශක්තිමත් අඩිතාලමක් යුද්ධය හරහා දමාගෙන ඇති බැවිනි. එහෙත් ඇමෙරිකාව මේ ගැසූ ගැටය තව අවුරුදු කීපයකින් හැමෝටම අමතක වනු ඇත. ආක්‍රමණකාරී රුසියාවක් ගැන පමණක් ඔවුන් කථා කරනු ඇත. එහෙත් රුසියාව දුර්වල රාජ්‍යයක් නොව තම ආරක්ශාව වෙනුවෙන්  ඕනෑම කැපකිරීමක් කල හැකි සහ ඕනෑම අවදානමක් ගන්නා ජාතියක් වශයෙන් ඉතිහාස ගතවනු ඇත. 

 

එහෙත් ඇමෙරිකාව මේ ලබාගත් වාසිය නිදහසේ භුක්ති විඳීමට ඔවුන්ට නොලැබෙනු ඇත. ඔවුන් පමණක් නොව මුලු ලෝකයම මේ සඳහා වන්දි ගෙවනු ඇත.  රුසියාවේ තෙල් සහ ගෑස් සහ වෙලඳපොල සමඟ චීනය ආර්ථික වශයෙන් සහ ආරක්ෂාව අතින් විශාලම බලකඳවුර වනු ඇත. BRICS වැනි සංවිධාන නිසා සහ ඇමෙරිකාව දැනට නටවන  UN, IMF, SWIFT, VISA සහ Mastercard වැනි බටහිර ආර්ථික යටිතල වල බලය අඩු වනු ඇත. දැනටමත් සිදුවන ආකාරයට අප්‍රිකාවේ, දකුණු ඇමෙරිකාවේ සහ ආසියාවේ රටවල් විශාල ගණනක් චීන-රුසියා බල කඳවුරට නැඹුරු වනු ඇත. වෙන විදිහකින් කිව්වොත් 1991 සිට මේ දක්වා පැවැති ඇමෙරිකානු මූලික ඒකධ්‍රැව ලෝකයක් වෙනුවට ද්විධ්‍රැව හෝ බහුධ්‍රැව ලෝකයක් බිහිවනු ඇත. 1991 න් පසුව කඹ ඇඳීම් නැති සාමය සහ ආර්ථික සංවර්ධනයෙන් යුත් ලෝකයක් ඇතිකිරීමේ මූලිකත්වය ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇමෙරිකාව සහ බටහිර රාජ්‍යය ගෙනගිය My way or Highway ප්‍රතිපත්තිය නැවත න්‍යශ්ඨික සහ ජීව විද්‍යාත්මක අවි අත්හදා බලන, proxy wars වලින් බහුල සීතල යුද්ධයකට ලෝකය ගෙනයනු ඇත.  

ඒ අනුව නම් විශාලතම පරාජිතයා අනාගත පරපුරයි.

මෙම අඩවියේ පළවන ලිපි කොපි කිරීමට හෝ වෙනස් කතෘ නාමයක් යටතේ අන්තැනක පළකිරීමට කිසිම බාධාවක් නැත. අන් ස්ථානවලින් කොපි කර මෙහි පළකරන ලිපි වලට නම් එම කතෘ වරුන්ගේ කොන්දේසි අදාල වේ.