ට්‍රම්ප් රිවර්ස් වුනේ ඇයි?

ඇමෙරිකාව පැනවූ තීරු බදු දින 90 කට අත්හිටුවා තියෙනවා. ඒ වුනාට ඉතා දැඩි ස්ථාවරයක සිටි ට්‍රම්ප් ගේ හදිස්සි වෙනස් වීම නම් පුදුමයි. සමහර අය කියනවා ඒ වෙනස්  වීමට හේතුව බැඳුම්කර වෙලඳ පොල කඩා වැටීමක් නිසා කියල. තීරුබදු වැඩි කල ගමන්ම ඇමෙරිකානු කොටස් වෙලඳ පොල කඩා වැටුනා. සාමාන්‍යයෙන් කොටස් වෙලඳපොලින් මුදල් ඉවත් වෙනවිට බැඳුම්කර වලට ඇති ඉල්ලුම වැඩි වෙන බවත්, එහෙත් මේ අවස්ථාවේදී එහෙම නොවී බැඳුම්කර ඉල්ලුම විශාල ලෙස අඩුවී ගෙන ගිය බවයි ඔවුන් කියා තිබුනේ. එහෙම ඉල්ලුම විශාල ලෙස අඩු වුනානම් ඒ රටේ අදායම් සහ වියදම් අතර හිඟය පියවා ගන්නට භාන්ඩාගාරය අලුතින් නිකුත් කරන්න නියමිත බැඳුම්කර නොවිකිණී මුදල් සොයා ගැනීම අපහසු වීම ගැන ට්‍රම්ප්ව දැනුවත් කල පසු ඔහු අඩියක් පස්සට ගත්තා කියල යමෙක් කියා තිබුණා. ඒක ඇත්තනම් මගේ නම් අනුමානය ඒ තීරුබදු දින 90 කින් නැවත එන එකක් නැහැ කියලයි.

මේ තීරුබදු දැමීමේ අරමුණ ලෙස ට්‍රම්ප් කියා තිබුණේ ඇමෙරිකාවේ අඩු තීරුබදු නිසා අනික් රටවල් ඇමෙරිකාවට අපනයනය කර උපයා ගන්නා අදායම් අනික් රටවල් ඇමෙරිකානු භාණ්ඩ ආනයන කරන ප්‍රමාණයට වඩා අඩු නිසා කියලයි. මගේ පෞද්ගලික මතය නම් ඇමෙරිකානු සමාජය නාස්තිකාර පරිභෝජනයක් කරන නිසා ඔවුන්ගේ ආනයන වැඩියි කියලයි.

ඇත්තටම තීරුබදු වැඩි කිරීම මඟින් ආනයනික බඩු වල මිල ඉහල යන නිසා පරිභෝජනයේ අඩුවීමක් වෙන්න පුලුවන් හා ඒකේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වෙලඳ හිඟයේ  යම්කිසි අඩුවීමක් වෙන්න ගොඩක් ඉඩ තියෙනවා. 

වෙලඳ හිඟය අඩුකර ගැනීම විතරක්ම අරමුණ නම් ඔහුට කරන්න තිබුණේ සියළුම ආනයන වලට 25% තීරු බද්දක් අය කිරීමයි කියන එකයි මගේ අදහස. ඇමෙරිකාවේ ආනයන ප්‍රමාණය වසරකට ඩොලර් ට්‍රිලියන 3.8 පමණ වෙනවා. වෙලඳ හිඟය ඩොලර් බිලියන 900 ක් පමණ. එතකොට වැඩිපුර බද්ද 25% වුනානම් ඒ ගාන තීරුබදු ලෙස රටට ලැබෙනවා. එහෙම හැම රටකටම බලපාන ලෙස ප්‍රතිශයකින් තීරුබදු වැඩි කලානම් ලෝකයේ ආර්ථික වලට වෙන්න ඉඩ තිබුණු හානිය ඇති නොවන්න තිබුනා කියලයි මම හිතන්නෙ. ලංකාවට තීරුබදු 44% කරලා දකුණු ඇමෙරිකානු රටවලට 10% වුනාම ඇඟලුම් ආදිය නිශ්පාදනය එහෙම ඒ රටවලට යන්න පුලුවන්. නැව් ගාස්තු වල වෙනසක් තිබ්බත් හැමෝටම එක ප්‍රතිශතය වුනානම් ඇමෙරිකාව තුල මිල ගනන් ඉහල ගියත් මේකෙන් වෙන තරම් ලෝක ආර්ථිකයට හානියක් හෝ රැකියා නැති වීමක් වෙන්නේ නැහැ.

ඒ නිසා මම නම් හිතන්නේ ට්‍රම්ප් ගේ අදහස වුනේ වෙලඳ හිඟය පියවා ගැනීම පමණක්ම නෙවෙයි කියලයි. ඇමෙරිකාවේ අයවැය හිඟය වසරකට ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.5 ක් පමණ වෙනවා. මේ නිසා අද වෙනකොට සම්පූර්ණ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් ට්‍රිලියන 36 ක් වෙනකම් වැඩි වී තියෙනවා. මට හිතෙනවා 25% තීරුබදු වැඩි නොකර එක් එක් රටවල් වෙලඳ හිඟය මත පදනම් වෙන බව පෙන්නලා ඉහල තීරුබදු ප්‍රමාණයක්  උපයලා වෙලඳ හිඟයට අමතරව අයවැය හිඟයෙනුත් යම් ප්‍රමාණයක් පියවා ගන්න ගත්ත උත්සාහයක් කියලයි මට හිතෙන්නේ.

එහෙම හිතන්න එක හේතුවක් තමයි එක එක රටවල් වලට එක එක තීරුබදු ප්‍රතිශත තීරණය කරන්න ඔවුන් පාවිච්චි කල සමීකරණය. 25% ක බද්දක් හැම රටකටම දැම්මනම් අනික් රටවලටත් (reciprocal) බදු නියම කරන්න පුළුවන්. එහෙම නැතිව මේ ප්‍රතිශතය හදලා තියෙන්නේ එම රට සමඟ ඇති වෙලඳ පරතර පදනම්ව කිව්වම, අනික් රටට ඒ ගානට බදු වැඩිකරන එක සාධාරණ නැහැ කියල තර්කයක් ගේන්න පුළුවන්.

හැබැයි මෙහෙම තීරුබදු වලින් ආර්ථිකය හසුරුවන එක ගැන ට්‍රම්ප් කථා කලේ අද ඊයේ නෙවෙයි. මේ තියෙන්නේ ජනාධිපති වීමට සැලසුමක් නොවූ කාලෙක අදට අවුරු 38 කට පෙර ට්‍රම්ප් මේ පිලිබඳ දැක්වූ අදහස ඇති වීඩියෝවක්.

ඇත්තටම මේ වෙච්ච දේ ගැන හාස්‍යජනකම කාරණය නම් දශක ගණානාවක් සවෘත ආර්ථික ක්‍රමයට විරුද්ධව නායකත්වය දුන්න, එමෙන්ම ඒ නිසාම ප්‍රොක්සි යුද්ධ ගනනාවක් කරපු සහ චීනය වැනි කලින් සවෘතව තිබූ රටවල් විවෘත ආර්ථික ක්‍රමයකට ඇතුළුවීම උනන්දු කල ඇමෙරිකාව චීනය වැනි රටවලටම තීරුබදු වැඩිකිරීම මඟින් අංශක 180 ක් ආපස්සට හැරීමයි.

මේක ලිව්වේ මේ ක්ශෙත්‍රය ගැන මගේ ඇති සීමිත දැනුමෙන්. බොහෝ විට මීට වඩා ගැඹුරු විග්‍රහයක් ඉකොනොමැට්ටා බ්ලොග් එක  ඉදිරිපත් කරයි.

මෙම අඩවියේ පළවන ලිපි කොපි කිරීමට හෝ වෙනස් කතෘ නාමයක් යටතේ අන්තැනක පළකිරීමට කිසිම බාධාවක් නැත. අන් ස්ථානවලින් කොපි කර මෙහි පළකරන ලිපි වලට නම් එම කතෘ වරුන්ගේ කොන්දේසි අදාල වේ.

ට්‍රම්ප් ගේ තීරු බදු ගැන ඉරේෂාන් සිරිවර්ධනගේ අදහස්

මම හිතන්නේ වර්තමාන රජය බලයට පත් වී ගත වූ මාස හයක කාලය තුළ ඔවුන්ගෙන් සිදු වූ විශාලම අතපසුවීම අද වාර්තා වුණා.

එය වැරදීමකටත් වඩා නොසලකා හැරීමක්, ගෝලීය දේශපාලනය පුරෝකථනය කර ගැනීමට නොහැකි වීම ඇති වූ තත්ත්වයක්.

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් රජය බලයට පත් වී ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය සමග ගණුදෙනු කරන රටවලට සමාන තීරුබදු පනවන බව ප්‍රකාශ කළේ පසුගිය මාර්තු මාසයේ මුල් සතියේ.

ඉන්පෙර බලයට පත් වී පළමු සතියේදීම, ට්‍රම්ප් රටවල් තුනකට තීරු බදු පැනෙව්වා.

ඒ චීනය සහ ඔවුන්ගේ අසල්වැසි රටවල් වන කැනඩාව සහ මෙක්සිකෝව ඉලක්ක කරමින්.

දක්ෂ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකුට ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ අරමුණ පහසුවෙන්ම කියවා ගැනීමට එයම ප්‍රමාණවත්.

ට්‍රම්ප් මෙලෙස තීරු බදු පනවන්නේ වෙනත් ඇමෙරිකානු රජයන් මෙන් දේශපාලනික කාරණා උදෙසා ප්‍රතිවාදීන් ඉලක්ක කර නොවෙයි.

ජනපති ට්‍රම්ප් ට පැහැදිලිව තිබෙන්නේ ආර්ථික උවමනාවක්.

ඔහු ඇමෙරිකාවේ දිගුකාලීන දේශපාලනික මිතුරෙකු වන (Ally) කැනඩාව පවා ඉලක්ක කරන්නේ එම නිසයි.

ට්‍රම්ප් පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කළේ පසුගිය දශක ගණනාව තුළ ගෝලිය වෙළඳාම තුළ ඇමෙරිකාව අසාධාරණයට ලක් වූ බවත්, එය නිවැරදි කිරීම තමන්ගේ අරමුණ බවත්.

එනම් යම්කිසි රටකට ඇමෙරිකාව භාණ්ඩ අපනයනය කරද්දී, ඇමෙරිකානු භාණ්ඩ උදෙසා එම රට විශාල තීරු බද්ධක් පනවනවා.

නමුත් එම රටෙන්ම ඇමෙරිකාව භාණ්ඩ ආනයනය කරද්දි ඇමෙරිකාව පනවන්නේ කුඩා බද්ධක්.

එය ගෝලීය වෙළඳාමේ දී පැහැදිලිවම ඇමෙරිකාවට අවාසියක්. ට්‍රම්ප් නිවැරදි කිරීමට උත්සාහ කරන්නේ එයයි.

මාර්තු මුල් සතියේ දී ට්‍රම්ප් ඊළග අප්‍රේල් 02 දා 'ටිට් ෆෝ ටැට්' බදු පනවන බව ප්‍රකාශ කළා.

එහිදී ඔහු සිදු කළ දේශනයේ ඉන්දියාව ද එහි ඉලක්කයක් බව ප්‍රකාශ කළා.

ශ්‍රී ලංකා රජය ක්‍රියාත්මක වීමට තිබුණේ එදා.

ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම අපනයනකරුවා ඇමෙරිකාව.

ශ්‍රී ලංකාව සහ ඇමෙරිකාව අතර වාර්ශිකව ඩොලර් බිලියන 3.4 ක පමණ වෙළඳාමක් සිදුවෙනවා.

ඉන් ඩොලර් මිලියන 368 ක වටිනාකමක් ඇති භාණ්ඩ අප ඇමෙරිකාවෙන් ආනයනය කරනවා.

ඒ ප්‍රධාන වශයෙන්ම මෝටර් රථ, මෝටර් රථ අමතර කොටස්, තිරිගු පිටි ආදී භාණ්ඩ.

ඉතිරි ඩොලර් බිලියන තුනම අප ඇමෙරිකාවට අපනයනය කරන භාණ්ඩ.

ඒ ප්‍රධාන වශයෙන් ඇඟළුම්, අත් වැසුම්, රබර් නිෂ්පාදන, මැණික් සහ වටිනා ඛණිජ ආදිය අප විසින් ඇමෙරිකාවට අපනයනය කරනවා.

ඇමෙරිකාවේ මිල අධික සෑම ඇඟළුම් සන්නාමයක්ම නිෂ්පාදනය කෙරෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ.

විදේශ විනිමය සම්බන්ධයෙන් ආර්ථික අර්බුධයක සිටින අප වැනි රටකට, අපගේ විශාලතම අපනයනකරුවා අහිමි කර ගැනීම දැරිය නොහැකි පාඩුවක්.

එවැනි පසුබිමක මේ පුවත සැලවූ සැණින් එය විශ්ලේෂණය කරමින් අවශ්‍ය පියවර නොගැනීම ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් සිදු වූ දරුණු අතපසුවීමක්.

ඉන්දියාව ඉලක්ක කරනවා නම් ශ්‍රී ලංකාව ද නියත ඉලක්කයක් බව කියවා ගැනීමට අපහසු වීම ශ්‍රී ලංකාවෙන් සිදු වූ විශාල අතපසුවීමක්.

ට්‍රම්ප් ඉහත ප්‍රකාශය කළ දිනට පසුදාම මා, මාගේ යූටියුබ් නාළිකාවේ මෙවැනි අනතුරක ශ්‍රී ලංකාව සිටින බව අනාවැකි පළ කළා.

ඉතින් අපට වැටහෙන කරුණ මෙරට ආර්ථිකය සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා හැසිරවීම වෙනුවෙන් විශාල වැටුපක් සහ වරප්‍රසාද ලබනා පාලකයන්ට සහ නිළධාරීන්ට වැටහිය යුතුමයි.

ශ්‍රී ලංකාව මේ තත්ත්වය නිවැරදි කරගැනීමට තිබූ මාසයක කාලයක් නිරපරාදේ අපතේ හැරියා.

මෙරට ඇමෙරිකානු තානාපතිනිය රජයේ ඉහළ බලධාරීන් ගණනාවක් හමුවනු දුටුවත් මේ තීරුබදු අනතුර පිළිබඳව සාකච්ඡා කළ බවක් පෙනුනේ නැහැ.

ඒ වෙනුවට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ලිංගික දිශානතීන් වැනි කරුණු පිළිබඳ අප ඇමෙරිකානු තානාපතිවරිය සමග සාකච්ඡා කළා.

මේ තීරුබදු අනතුරෙන් ගැලවීමට කළ යුතුව තිබුණේ ඉතා කුඩා තීරණයක් පමණයි.

එනම් ඇමෙරිකානු ආනයනික භාණ්ඩ වල තීරුබදු අඩු කිරීම පමණයි. මේ බදු පසුපස දේශපාලනික අරමුණු නැහැ.

ට්‍රම්ප් රජයට අවශ්‍ය ශ්‍රී ලංකාව හෝ වෙනත් රටක් දේශපාලනික උවමනා මත සිර කිරීම නොවෙයි.

ගෝලිය දේශපාලනයේ සිය කොටස සාධාරණව අය කර ගැනීම පමණයි.

ජනපතිවරයාගේ එක් අත්සනකින් අපට එය කළ හැකිව තිබුණා.

නමුත් ඒ වෙනුවට අප පසුගිය මාසයේ ඇමෙරිකාවෙන් ආනයනය කරන මෝටර් රථ ඇතුලු සියලූම මෝටර් රථ වල තීරු බදු තවත් වැඩි කළා.

එය රජයෙන් සිදු වූ විශාල වරදක්. එය ඇමෙරිකාවට අප ලබා දුන් සංඥාවක්.

අද එයට වන්දි ගෙවීමට අපට සිදු වුණා.

ශ්‍රී ලංකාවෙන් ආනයනය කරන භාණ්ඩ සඳහා 44% ක් දක්වා තීරුබදු වැඩි කිරීමට අද ට්‍රම්ප් රජය තීරණය කළා.

අද දින ට්‍රම්ප් තීරුබදු ඔස්සේ රටවල් 25 ක් ඉලක්ක කළා.

ඉන් ඔහු වැඩිම තීරු බද්ධක් පැනවූ රටවල් අතර ශ්‍රී ලංකාව ද සිටිනවා.

50% ක තීරු බද්ධක් පනවනු ඇතැයි කී ඉන්දියාව 26% කින් පමණ කළමණාකරණය කර ගැනීමට සමත් වෙලා.

පසුගිය මාසයේ ට්‍රම්ප් මේ තීරණය දැනුම් දුන් දිනම ඉන්දීය වෙළඳ ඇමති පියුෂ් ගෝපාල් සිය සියලූම රාජකාරී නවතා ඇමෙරිකාවේ සංචාරය කළා.

ඉන්දියාව යම්කිසි හෝ සහනයක් හෝ ලබා ගත්තේ එම සංචාරයත් සමගයි.

නමුත් ශ්‍රී ලංකාව එම ස්වර්ණමය අවස්ථාව මග හැරියා.

එම තීරණයත් සමග GSP බදු සහනය හිමිව තිබූ ශ්‍රී ලංකා භාණ්ඩ 3000 කට පමණ නව බදු පැනවුණා.

එය මෙරට ඩොලර් බිලියන තුනක අපනයන ආර්ථිකයට හානියක් පමණක් නොවෙයි.

ඇඟළුම් ක්ෂේත්‍රය කඩා වැටීමෙන් රැකියා දහස් ගණනක් අනතුරට පත්විය හැකියි.

මෙරට මැණික් කර්මාන්තය කඩා වැටීමේ අනතුරකට ලක් වෙනවා.

වාර්ශිකව ඩොලර් බිලියන තුනක් මෙරට ආර්ථිකයෙන් ඉවත් වීම ඔස්සේ යළිත් පහසුවෙන්ම විදෙස් මුදල් හිඟයක් ඇති වීමේ අවදානමක අප සිටිනවා.

ට්‍රම්ප් රජය විසින් තීරුබදු පැනවූ සෑම රටකටම වඩා ශ්‍රී ලංකාවට සිදුවන හානිය වැඩියි.

එම රටවලට වෙනත් විකල්ප තිබෙනවා. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ ආර්ථිකය ශ්‍රී ලංකාව තරම් අවදානමක නැහැ.

එමෙන්ම හොඳින් නීරික්ෂණය කළහොත් ගෝලිය ඇඟළුම් වෙළදපොළේ ශ්‍රී ලංකාවට තරගයක් දීමට සිටිනා බංග්ලාදේශය සහ ඉන්දියාව වැනි රටවලට පනවා තිබෙන බදු ප්‍රතිශත ශ්‍රී ලංකාවට වඩා අඩුයි.

ඒ ඔස්සේ එක් රැයකින් ශ්‍රී ලංකා ඇඟළුම් වලට වඩා එම රටවල නිෂ්පාදිත ඇඟළුම් ඇමෙරිකානු වෙළඳපොළේ මිලෙන් අඩු වෙනවා.

ඒ සමගම මෙරටට ලැබෙන ඇඟළුම් ව්‍යාපාර සියල්ල බංග්ලාදේශයට හෝ ඉන්දියාවට හිමිවිය හැකියි.

කණගාටුවට කරුණ නම් මේ අනතුර තරමක් දුරට හෝ වළක්වා ගත හැකිව තිබූ එකක්.

ස්වල්ප මොහොතකට පෙර මේ තීරු බදු සම්බන්ධයෙන් රජයට නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීමට ජනපතිවරයා කමිටුවක් පත් කර තිබෙන බව දුටුවා.

සැබැවින්ම ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ඇමෙරිකාවේ වෙනස නිර්මාණය වන්නේ මේ තීරණ ගැනීමේ සහ ක්‍රියාත්මක වීමේ වේගය නිසායි.

ඇමෙරිකාව මාසයකට පෙර අනතුරු ඇඟවීම් කළා.

ඉන්පසුව පොරොන්දු වූ දිනයේම තීරණය ලබා ගත්තා.

ඉන්දියාව වැනි රටවල් ක්ෂණිකව ක්‍රියාත්මක වුණා.

ශ්‍රී ලංකා රජය අශ්වයා පැන ගිය පසු ඉස්තාලය වසනවා මෙන්, සියල්ල සිදු වූ පසු කමිටුවක් පත් කරලා.

කණගාටුව එයයි.

- Ireshan Siriwardhana -

2025. 04. 03

All reactions:

4141

3 comments

20 shares

Like

Comment

Share

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Facebook

Faceboo

මෙම අඩවියේ පළවන ලිපි කොපි කිරීමට හෝ වෙනස් කතෘ නාමයක් යටතේ අන්තැනක පළකිරීමට කිසිම බාධාවක් නැත. අන් ස්ථානවලින් කොපි කර මෙහි පළකරන ලිපි වලට නම් එම කතෘ වරුන්ගේ කොන්දේසි අදාල වේ.