ඇමෙරිකාව පැනවූ තීරු බදු දින 90 කට අත්හිටුවා තියෙනවා. ඒ වුනාට ඉතා දැඩි ස්ථාවරයක සිටි ට්රම්ප් ගේ හදිස්සි වෙනස් වීම නම් පුදුමයි. සමහර අය කියනවා ඒ වෙනස් වීමට හේතුව බැඳුම්කර වෙලඳ පොල කඩා වැටීමක් නිසා කියල. තීරුබදු වැඩි කල ගමන්ම ඇමෙරිකානු කොටස් වෙලඳ පොල කඩා වැටුනා. සාමාන්යයෙන් කොටස් වෙලඳපොලින් මුදල් ඉවත් වෙනවිට බැඳුම්කර වලට ඇති ඉල්ලුම වැඩි වෙන බවත්, එහෙත් මේ අවස්ථාවේදී එහෙම නොවී බැඳුම්කර ඉල්ලුම විශාල ලෙස අඩුවී ගෙන ගිය බවයි ඔවුන් කියා තිබුනේ. එහෙම ඉල්ලුම විශාල ලෙස අඩු වුනානම් ඒ රටේ අදායම් සහ වියදම් අතර හිඟය පියවා ගන්නට භාන්ඩාගාරය අලුතින් නිකුත් කරන්න නියමිත බැඳුම්කර නොවිකිණී මුදල් සොයා ගැනීම අපහසු වීම ගැන ට්රම්ප්ව දැනුවත් කල පසු ඔහු අඩියක් පස්සට ගත්තා කියල යමෙක් කියා තිබුණා. ඒක ඇත්තනම් මගේ නම් අනුමානය ඒ තීරුබදු දින 90 කින් නැවත එන එකක් නැහැ කියලයි.
මේ තීරුබදු දැමීමේ අරමුණ ලෙස ට්රම්ප් කියා තිබුණේ ඇමෙරිකාවේ අඩු තීරුබදු නිසා අනික් රටවල් ඇමෙරිකාවට අපනයනය කර උපයා ගන්නා අදායම් අනික් රටවල් ඇමෙරිකානු භාණ්ඩ ආනයන කරන ප්රමාණයට වඩා අඩු නිසා කියලයි. මගේ පෞද්ගලික මතය නම් ඇමෙරිකානු සමාජය නාස්තිකාර පරිභෝජනයක් කරන නිසා ඔවුන්ගේ ආනයන වැඩියි කියලයි.
ඇත්තටම තීරුබදු වැඩි කිරීම මඟින් ආනයනික බඩු වල මිල ඉහල යන නිසා පරිභෝජනයේ අඩුවීමක් වෙන්න පුලුවන් හා ඒකේ ප්රතිඵලයක් ලෙස වෙලඳ හිඟයේ යම්කිසි අඩුවීමක් වෙන්න ගොඩක් ඉඩ තියෙනවා.
වෙලඳ හිඟය අඩුකර ගැනීම විතරක්ම අරමුණ නම් ඔහුට කරන්න තිබුණේ සියළුම ආනයන වලට 25% තීරු බද්දක් අය කිරීමයි කියන එකයි මගේ අදහස. ඇමෙරිකාවේ ආනයන ප්රමාණය වසරකට ඩොලර් ට්රිලියන 3.8 පමණ වෙනවා. වෙලඳ හිඟය ඩොලර් බිලියන 900 ක් පමණ. එතකොට වැඩිපුර බද්ද 25% වුනානම් ඒ ගාන තීරුබදු ලෙස රටට ලැබෙනවා. එහෙම හැම රටකටම බලපාන ලෙස ප්රතිශයකින් තීරුබදු වැඩි කලානම් ලෝකයේ ආර්ථික වලට වෙන්න ඉඩ තිබුණු හානිය ඇති නොවන්න තිබුනා කියලයි මම හිතන්නෙ. ලංකාවට තීරුබදු 44% කරලා දකුණු ඇමෙරිකානු රටවලට 10% වුනාම ඇඟලුම් ආදිය නිශ්පාදනය එහෙම ඒ රටවලට යන්න පුලුවන්. නැව් ගාස්තු වල වෙනසක් තිබ්බත් හැමෝටම එක ප්රතිශතය වුනානම් ඇමෙරිකාව තුල මිල ගනන් ඉහල ගියත් මේකෙන් වෙන තරම් ලෝක ආර්ථිකයට හානියක් හෝ රැකියා නැති වීමක් වෙන්නේ නැහැ.
ඒ නිසා මම නම් හිතන්නේ ට්රම්ප් ගේ අදහස වුනේ වෙලඳ හිඟය පියවා ගැනීම පමණක්ම නෙවෙයි කියලයි. ඇමෙරිකාවේ අයවැය හිඟය වසරකට ඩොලර් ට්රිලියන 2.5 ක් පමණ වෙනවා. මේ නිසා අද වෙනකොට සම්පූර්ණ ණය ප්රමාණය ඩොලර් ට්රිලියන 36 ක් වෙනකම් වැඩි වී තියෙනවා. මට හිතෙනවා 25% තීරුබදු වැඩි නොකර එක් එක් රටවල් වෙලඳ හිඟය මත පදනම් වෙන බව පෙන්නලා ඉහල තීරුබදු ප්රමාණයක් උපයලා වෙලඳ හිඟයට අමතරව අයවැය හිඟයෙනුත් යම් ප්රමාණයක් පියවා ගන්න ගත්ත උත්සාහයක් කියලයි මට හිතෙන්නේ.
එහෙම හිතන්න එක හේතුවක් තමයි එක එක රටවල් වලට එක එක තීරුබදු ප්රතිශත තීරණය කරන්න ඔවුන් පාවිච්චි කල සමීකරණය. 25% ක බද්දක් හැම රටකටම දැම්මනම් අනික් රටවලටත් (reciprocal) බදු නියම කරන්න පුළුවන්. එහෙම නැතිව මේ ප්රතිශතය හදලා තියෙන්නේ එම රට සමඟ ඇති වෙලඳ පරතර පදනම්ව කිව්වම, අනික් රටට ඒ ගානට බදු වැඩිකරන එක සාධාරණ නැහැ කියල තර්කයක් ගේන්න පුළුවන්.
හැබැයි මෙහෙම තීරුබදු වලින් ආර්ථිකය හසුරුවන එක ගැන ට්රම්ප් කථා කලේ අද ඊයේ නෙවෙයි. මේ තියෙන්නේ ජනාධිපති වීමට සැලසුමක් නොවූ කාලෙක අදට අවුරු 38 කට පෙර ට්රම්ප් මේ පිලිබඳ දැක්වූ අදහස ඇති වීඩියෝවක්.
ඇත්තටම මේ වෙච්ච දේ ගැන හාස්යජනකම කාරණය නම් දශක ගණානාවක් සවෘත ආර්ථික ක්රමයට විරුද්ධව නායකත්වය දුන්න, එමෙන්ම ඒ නිසාම ප්රොක්සි යුද්ධ ගනනාවක් කරපු සහ චීනය වැනි කලින් සවෘතව තිබූ රටවල් විවෘත ආර්ථික ක්රමයකට ඇතුළුවීම උනන්දු කල ඇමෙරිකාව චීනය වැනි රටවලටම තීරුබදු වැඩිකිරීම මඟින් අංශක 180 ක් ආපස්සට හැරීමයි.
මේක ලිව්වේ මේ ක්ශෙත්රය ගැන මගේ ඇති සීමිත දැනුමෙන්. බොහෝ විට මීට වඩා ගැඹුරු විග්රහයක් ඉකොනොමැට්ටා බ්ලොග් එක ඉදිරිපත් කරයි.